Для цитирования данной статьи, пожалуйста, используйте эту ссылку: http://dx.doi.org/10.18688/aa188-4-38
Заголовок Отголоски русского стиля ампир в сербской архитектуре
Автор email milan.prosen@fpu.bg.ac.rs
Сведения об авторе Просен Милан — Ph. D., доцент. Университет искусств, ул. Краля Петра 4, Белград, Сербия, 11000. milan.prosen@fpu.bg.ac.rs; milanprosen@gmail.com
В рубрике Русское искусство XX–XXI века DOI10.18688/aa188-4-38
Год 2018 Номер сборника 8 Страницы 401410
Тип статьи Научная статья Индекс УДК 72.036 Индекс ББК 85.113
Аннотация

Статья призвана осветить рецепцию русского ампира в архитектуре Белграде первой половине XX в. Возникновение стиля ампир в Белграде необычно по удаленности по времени и расстоянию, а также и потому, что этот стиль не присутствовал в культуре Сербии в XIX в., в период своего расцвета в Европе. Элементы стиля ампир в общественных и частных зданиях — это пробуждение культурной памяти о Российской империи, крах которой по времени совпал с оформлением столицы Королевства Сербов, Хорватов и Словенцев (СХС).

Статья представляет результаты исследования деятельности русских архитекторов в Белграде как отражение архитектурных, культурных и политических связей Санкт-Петербурга и столицы новообра­зованного Королевства СХС/ Югославии. Прослеживается развитие архитектуры Белграда через творчество строителей-эмигрантов, которые прибывали в основном из Санкт-Петербурга и которым, несмотря на включение в уже сложившиеся стилистические течения в Белграде, удалось подчеркнуть свое национальное многообразие, в том числе обращаясь к ампиру Александра I, характерному для российской столицы XIX века. Здания, построенные в стиле русского ампира, являются редкостью в сербской среде. Значимость этого архитектурного наследия заключается в том, что оно отражает эпоху и четко заявляет о русской национальной идентичности, аналогично представительным зданиям, построенным в Петербурге и Москве в XIX в. Возрождение идей русского ампира в Белграде в 1920-1933 гг. стало последней эманацией этого стиля, что делает это явление чрезвычайно важным для русской и сербской культуры, и в более широком контексте — мирового архитектурного наследия в мире.

Ключевые слова
Библиографическая ссылка Просен М. Отголоски русского стиля ампир в сербской архитектуре // Актуальные проблемы теории и истории искусства: сб. науч. статей. Вып. 8 / Под ред. С. В. Мальцевой, Е. Ю. Станюкович-Денисовой, А. В. Захаровой. — СПб.: Изд-во СПбГУ, 2018. С. 401–410. ISSN 2312-2129. http://dx.doi.org/10.18688/aa188-4-38
Publication Язык статьи английский
Список цитируемой литературы
  • 1. Aleshina L. S. Leningrad i okrestnosti: Spravochnik-putevoditel’ (Leningrad and Surroundings: Directory and Guide). Moscow; Leipzig, Iskusstvo Publ., 1980. 420 p. (in Russian).
  • 2. Anonim. Osvecenje temelja Studentskog doma (The Consecration of the Foundations of the Student House). Politika. Belgrade, 29.04.1926 (in Serbian).
  • 3. Anonim. Novi Studentski Dom (The New Student House). Politika. Belgrade, 9.05.1926. (in Serbian).
  • 4. Anonim. U Beogradu zivi oko 9 hiljada ruskih izbeglica (In Belgrade There Are about 9 Thousand Russian Refugees). Politika, 7.04.1933 (in Serbian).
  • 5. Anonim. Russkii dom imeni Imperatora Nikolaia II v Belgrad (Russian House Named after Emperor Nicholas in Belgrade). Belgrade, Russkii dom imeni Imperatora Nikolaia II Publ., 1933 (in Russian).
  • 6. Arsenjev A. Biografski imenik ruskih emigranata. Ruska emigracija u srpskoj kulturi XX veka (Biographical Directory of Russian Immigrants. The Russian Emigration in the Serbian Culture of the 20th Century). Belgrade Faculty of Philology, Department of Slavic Studies and the Center for Scientific Work Publ., 1994, p. 326 (in Serbian).
  • 7. Arsenjev А. Petersburg architects of Novi-Sad: K. P. Parizo de la Valette and Y. N. Shreter. Izobrazitelnoe iskusstvo, arhitektura i iskusstvovedenie Russkogo zarubezhiia (Investigation, Interpretation, Evaluation. Visual Arts and Architecture and Art Studies of Russian Abroad). Saint-Petersburg, Dmitrii Bulanin Publ., 2008, pp. 348-365 (in Russian).
  • 8. Bogunovic S. G. Arhitektonska enciklopedija Beograda XIX i XX veka I-III (Architectural Encyclopedia of Belgrade 19th and 20th Century, vols. 1-3). Belgrade, Beogradska knjiga Publ., 2005. 1517 p. (in Serbian).
  • 9. Brdar V. Od Parisa do Brasovana, arhitektura javnih zdanja u Novom Sadu izmedju dva svetska rata (From Paris to Brashovan. Architecture of Public Buildings in Novi Sad between the Two World Wars). Novi Sad, Pavle Beljanski Memorial collection Publ., 2003. 120 p. (in Serbian).
  • 10. Chuvakov V. N. Baumgarten Vasilii Fedorovich, von (October 30, 1879 — May 13, 1962, Buenos Aires.) Nezabytye mogily, Rossiiskoe zarubezhie: nekrologi 1917-1997. 1.1 (Unforgotten Graves, Russian Abroad: Obituaries 1917-1997, vol. I). Moscow, Pashkov Dom Publ., 1999, p. 228 (in Russian).
  • 11. Durdevic M. Urbanisticko-arhitektonska delatnost Dordja Pavlovica Kovaljevskog u Srbiji (Urbanistic — Architectural Work of George Pavlovich Kovaljevsky in Serbia. The Belgrade City Annual, vol. 49-50. Bel¬grade, Belgrade City Museum Publ., 2002-2003, pp. 169-181 (in Serbian).
  • 12. Durdevic M. Arhitekt Vasilij (Vilhelm) Fjodorovic Baumgarten (The Architect Vasily (Wilhelm) Fedorovich Baumgarten). The Belgrade City Annual, vol. 51, Belgrade. Belgrade City Museum Publ., 2004, pp. 183¬190 (in Serbian).
  • 13. Duric O. Sezdeset godina Ruskog doma Imperatora Nikolaja II u Beogradu (1933-1993). Ruska emigracija u srpskoj kulturi XX veka (Sixty years of the Russian House of Emperor Nicholas II in Belgrade (1933-1993). The Russian Emigration in the Serbian Culture of the 20th Century). Belgrade Faculty of Philology, Department of Slavic Studies and the Center for Scientific Work, Belgrade, Faculty of Philology, Department of Slavic Studies and Center for Scientific Research Publ., 1994, pp. 123-128 (in Serbian).
  • 14. Jahontov A.; Prosen M. Stvaralastvo arhitekte Nikolaja Vasiljevica Vasiljeva i njegov beogradski opus (maj 1921. — februar 1923. godine) (The Work of the Architect Nikola! Vasilyevich Vasilyev and his Belgrade Opus (May 1921. — February 1923)). Heritage 14. Belgrade, Belgrade Institute for Protection of Monuments of the City of Belgrade Publ., 2013, pp. 115-133 (in Serbian).
  • 15. Jakovljevic Z. Dva primera restauracije fasada (Two Examples of Facade Restoration). Heritage 1. Belgrade, Institute for Protection of Cultural Heritage Publ., 1997, pp. 99-104 (in Serbian).
  • 16. Kadijevic A. Beogradski opus arhitekta Romana Nikolajevica Verhovskoja (1920-1941) (The Belgrade Opus of the Architect Roman Nikolayevich Verhovskii (1920-1941)), Heritage 2, Belgrade. Institute for Protection of Cultural Heritage Publ., 1999, pp. 33-40 (in Serbian).
  • 17. Kadijevic A. Baumgarten Vasilij (Vilhelm) Fjodorovic (Baumgarten Vasily (Wilhelm) Fedorovich). Serbian Biographic Dictionary. A-B. Novi Sad, Serbian Matica Publ., 2004, p. 446 (in Serbian).
  • 18. Kadijevic A. Estetika arhitekture akademizma (19-20 vek) (Aesthetics Academicism Architecture (19th-20th Centuries)). Belgrade, Builders book Publ., 2005, p. 488 (in Serbian).
  • 19. Kadijevic A. The Main Historical, Ideological and Esthetic Aspects of the Architecture of Russian Emigration in Yugoslavia 1920-1950 (Investigation, Interpretation, Evaluation). Izobrazitelnoe iskusstvo, arhitektura i iskusstvovedenie Russkogo zarubezhiia (Visual Arts and Architecture and Art Studies of Russian Abroad). Saint-Petersburg, Dmitrii Bulanin Publ., 2008, pp. 325-336 (in Russian).
  • 20. Kirikov B. M. Arhitektura Peterburga kontsa XIX — nachala XX veka. Eklektika. Modern. Neoklasitsizm (Architecture of Petersburg of Late 19th — Beginning 20th Centuries. Eclectics. Modern. Neoclassicism). Saint-Petersburg, Kolo Publ., 2006. 447 p. (in Russian).
  • 21. Lisovskii V. G.; Gasho R. M. Nikolay Vasilyev. Ot moderna k modernizmu (Nikolay Vasilyev. From Modern to Modernism). Saint-Petersburg. Kolo Publ., 2011. 463 p. (in Russian).
  • 22. Markovic S.; Videnovic T.; Ibrajter-Gazibara B. Stari Generalstab (The Old General Staff Building). Belgrade, Institute for Protection of Cultural Heritage Publ., 2011 (in Serbian).
  • 23. Mitrovic V. Graditelji Novog Sada. druga polovina XIX i prva polovina XX veka (Builders of Novi Sad. Second Half of the 19th and First Half of 20th Century). DaNs 30. Novi Sad, 2000, p. 32 (in Serbian).
  • 24. Mitrovic V. Novosadski opus Konstantina Petrovica Parisa (Novi Sad Oeuvre of Konstantin Petrovich Paris). DaNS 40, Novi Sad, 2002, pp. 42-45 (in Serbian).
  • 25. Mitrovic V. Arhitektura XX veka u Vojvodini (The Architecture of 20th Century in Vojvodina). Novi Sad, Academic book Publ., 2010, pp. 141-142 (in Serbian).
  • 26. Prosen M. 75 godina Ruskog doma u Beogradu (75 years of Russian House in Belgrade). Heritage 9. Belgrade, Institute for Protection of Cultural Heritage Publ., 2008, pp. 211-220 (in Serbian).
  • 27. Prosen M. Ruski arhitekti emigranti — arhitektura kao memorija (Russian Immigrant Architects — Architecture as Memory). Spaces of Memory: Collection of Works. Vol. 1, Architecture. A. Kadijevic; M. Popadic (eds.). Belgrade, Faculty of Philosophy Publ., 2013, pp. 213-230 (in Serbian).
  • 28. Prosen M. Ar deko u srpskoj arhitekturi (Art Deco in Serbian Architecture), Ph. D. Dissertation. Belgrade, Faculty of Philosophy, 2014. 630 p. (in Serbian).
  • 29. Prosen M. The Participation of Russian Architects and Sculptors in Making Art Deco Architecture in Serbia. Actual Problems of Theory and History of Art: Collection of articles, vol. 6. A. V. Zakharova, S. V. Maltseva, E. Yu. Stanyukovich-Denisova (eds.). Saint-Petersburg, NP-Print Publ., 2016, pp. 624-634. Available at: http://dx.doi.org/10.18688/aa166-8-67 (accessed 1 February 2017).
  • 30. Stancic D. Novi Sad od kuce do kuce (Novi Sad from House to House). Novi Sad, Institute for the Protection of Cultural Monuments of the City of Novi Sad Publ., 2005, pp. 372-375 (in Serbian).
  • 31. The Catalogue of Cultural properties in Belgrade. Institute for Protection of Cultural Heritage. Available at http://beogradskonasledje.rs/kd/zavod/stari_grad/zgrada_hotela_moskva.html (accessed 1 February 2017) (in Serbian and in English).