Please use this identifier to cite or link to this item: http://dx.doi.org/10.18688/aa2313-4-32
Title Каталонская алтарная живопись XII–XIII веков: проблемы терминологии
Author email ndyadyunova@gmail.com
About author Дядюнова, Наталия Артуровна — аспирант, Московский государственный университет имени М. В. Ломоносова, Ленинские горы, д. 1, Москва, Российская Федерация, 119991; ndyadyunova@gmail.com; SPIN-код: 1445-2544; ORCID: 0000-0002-9732-978X
In the section Западноевропейское искусство Средних веков DOI10.18688/aa2313-4-32
Year 2023 Volume 13 Pages 400410
Type of article RAR Index UDK 7.033.4(46) Index BBK 85.143(3)
Abstract

Статья посвящена проблеме терминологии в отношении средневековых памятников алтарной живописи в Каталонии. В историографии попеременно встречаются понятия «антепендий», «фронталь», «паллиум» и «табула». Целью исследования стало желание разграничить эти термины, дать им точное определение и выявить наиболее релевантный в отношении каталонских памятников алтарной живописи на дереве. Основываясь преимущественно на письменных средневековых источниках, ввиду плохой сохранности произведений алтарного убранства каталонских церквей, автор приходит к выводу, что в современной каталонской историографии произошла ошибочная подмена терминов: термин «фронталь», наиболее часто употребляемый в отношении произведений алтарной живописи на дереве, на самом деле, необходимо применять исключительно в отношении определенного фрагмента текстильного оформления алтаря. Автор приходит к выводу, что для определения каталонских деревянных панелей перед алтарем наиболее общим, хоть и более поздним, термином является «антепендий». Понятие «табула» также оказывается уместным в определении данного вида искусства, так как «табула» представляет собой переднюю панель алтаря, выполненную либо из драгоценного металла, либо из дерева, либо из камня. Словом же «паллиум», как следует из архивных источников, следует охарактеризовать лишь текстильное оформление алтарного престола.

Keywords
Reference Дядюнова Н. А. Каталонская алтарная живопись XII–XIII веков: проблемы терминологии // Actual Problems of Theory and History of Art: Collection of articles. Vol. 13. Eds A. V. Zakharova, S. V. Maltseva, E. Iu. Staniukovich-Denisova. — Lomonosov Moscow State University / St. Petersburg: NP-Print, 2023, pp. 400–410. ISSN 2312-2129. http://dx.doi.org/10.18688/aa2313-4-32
Publication Article language russian
Bibliography
  • 1. Дядюнова Н. А. Фронталь Сант-Марти де Пучбо и иконография Святого Мартина Турского в традиции каталонской алтарной живописи // Человек и культура. — 2022. — № 3. — С. 23–34.
  • 2. Alaix T. Frontal, pal•li, taula, antependi: una qüestió terminològica // Quaderns del Museu Episcopal de Vic, 2016. — Vol. 8. — P. 97–111, 155–157.
  • 3. Alcover A. M., Mol. B., F. l. Diccionari català-valencià-balear. — Palma de Mallorca, 1968–1976. — 10 v. URL: https://dcvb.iec.cat (дата обращения: 30.01.2023).
  • 4. Blaauw S. Cultus et decor: liturgia e architettura nella Roma tardoantica e medievale. — Città del Vaticano, 1994. — Vol. 2. — 546 p.
  • 5. Careta i Vidal A. Diccionari de barbrismes introduhits en la llengua catalana. — Barcelona, 1901. — 477 p.
  • 6. Coromines J. Diccionari etimològic i complementari de la llengua catalana. — Barcelona: Curial/“la Caixa”, 1980–1991. — Vol. 4. — 624 p.
  • 7. Descriptio basilicae Vaticanae. Codice topografico della città di Roma / Eds. R. Valentini, G. Zucchettti. — Roma, 1946. — Vol. 3. — 397 p.
  • 8. Domenge i Mesquida J. “A laor de Déu en remis- sió dels pecats”: deixes artístiques en el testament del prevere de Mallorca Pau d’Olesa (1442) // Capitula facta et firmata: inquietuds artístiques en el quatre-cents / coord. por M. Rosa Terés i Tomás. — Valls:, 2009. — P. 483–549.
  • 9. Fabra P. Diccionari general de la llengua catalana. — Barcelona, 1968. — 886 p.
  • 10. Folch i Torres J. La pintura romànica sobre fusta. — Barcelona, 1956. — 174 p.
  • 11. Frontal // TERMCAT Centre de Terminologia. URL: https://www.termcat.cat/ca/cercaterm/fitxa/MjIxODc2Mg%3D%3D (дата обращения: 30.01.2023).
  • 12. Galera i Pedrosa A. La sagristía de la iglesia de San Miguel de Cardona según un inventario del año 1373 // Medievo Hispano. Estudios in memoriam del Prof. Derek W. Lomax, Sociedad Española de Estudios Medievales. — Madrid, 1995. — Р. 175–185.
  • 13. Goullet M., Lobrichon G., Palazzo É. Le Pontifical de la Curie Romaine au XIII siècle. — París, 2004. — 407 p.
  • 14. Gudiol i Cunill J. El mobiliari litúrgich: resum arqueológich. — Vic, 1920. — 237 p.
  • 15. Gudiol i Cunill J. La pintura medieval catalana. Els primitius. — Barcelona, 1927–1955. — 3 vol. — 217 p.
  • 16. Liber Pontificalis / Ed. T. J. Shotwell. — New York: Columbia University Press, 1916. — 191 p.
  • 17. Martyn J.R.C. The Letters of Gregory the Great. — Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 2004. — Vol. 2. —874 p.
  • 18. Miret i Sans J. Les cases de templers i hospitalers a Catalunya: aplec de noves i documents històrics. — Lleida, 2006. — 644 p.
  • 19. Muñoz A. Pittura romanica catalana: i paliotti dipinti dei Musei di Vich e di Barcellon. // Anuari de l’Institut d’Estudis Catalans. — Barcelona: Palau de la Diputació, 1907. — P. 89–118
  • 20. Niermeyer J. F. Mediae Latinitatis Lexicon Minus: lexique Latin Médiéval Français-Anglais. — Leiden, 1976. — 260 p.
  • 21. Ordeig i Mata R. Les dotalies de les esglésies de Catalunya (segles IX–XII). — Vic, 1996. — Vol. 2. — 567 p.
  • 22. Oxford Latin dictionary, 2 vols. — Oxford, 2012. — 2368 p.
  • 23. Palazzo É. L’espace rituel et le sacré dans le christianisme: la liturgie de l’autel portatif dans l’Antiquité et au Moyen Âge. — Turnhout, 2008. — 201 p.
  • 24. Pascual B. Translat del inventari de la capella de Madona Sta. Maria de Luch // Boletín de la Sociedad Arqueológica Luliana. — T. 10.— No. 287. — 1904. — P. 224–228.
  • 25. Ponsich P., Ordeig i Mata R. Els comtats de Rosselló, Conflent, Vallespir i Fenollet. — Barcelona, 2006. — 620 p.
  • 26. Ripoll G., Chavarría A. El altar en Hispania: siglos IV–X // Zagreb/Motovun: Hortus Artium Medievalium. — 2005. — No. 11. — P. 29–48.
  • 27. Udina i Abelló A. Els testaments dels comtes de Barcelona i dels reis de la Corona d’Aragó: de Guifré Borrell a Joan II. — Barcelona, 2001. — 424 p.
  • 28. Villanueva J. Viage literario a las iglesias de España. — Madrid, 1803–1852. — Vol. 10. — 317 p.